Fri, 01 August 2014
Your Visitor Number :- 668252
- ਜਾਨ ਕੈਰੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ
- ਪੁਣੇ ਪਹਾੜੀ ਆਫ਼ਤ : 37 ਲਾਸ਼ਾਂ ਬਰਾਮਦ, 140 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਾਲੇ ਵੀ ਖ਼ਤਰੇ ’ਚ
- ਉਤਰਾਖੰਡ ’ਚ ਬੱਦਲ ਫਟਿਆ, 6 ਦੀ ਮੌਤ
- ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ’ਚ ਸਾਰਾ ਸੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਵੇਗਾ : ਸੋਨੀਆ
- ਜਨਰਲ ਦਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੁਹਾਗ ਬਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ 26ਵੇਂ ਥਲ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ
- ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯਾਦਗਾਰ ਸੁਨਾਮ ’ਚ ਉਸਾਰੀ ਜਾਵੇਗੀ : ਬਾਦਲ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਿਰਤ ਕਲਾ:ਪਰੰਪਰਾ ਤੇ ਮਹੱਤਵ - ਡਾ. ਰਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ‘ਰਵੀ’
Posted on:- 01-08-2014
ਨਿਰਤ ਕਲਾ ਏਨੀ ਹੀ ਪੁਰਾਤਨ ਹੈ, ਜਿਨਾ ਪੁਰਾਣਾ ਮਨੁੱਖ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗ ਸੰਚਾਲਨ ਦੁਆਰਾ ਪਰਗਟ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਨਿਰਤ ਕਲਾ ਦਾ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ॥ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਵਰਣਿਤ ਚੌਦਾਂ ਵਿਦਿਆ ਅਤੇ ਚੌਂਠ ਕਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਤ ਕਲਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ‘ਸੰਗੀਤ’ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਗਾਇਨ, ਵਾਦਨ ਅਤੇ ਨਿਰਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਕਲਾਵਾਂ ਦਾ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਚਾਰੀਆ ਸਾਰੰਗ ਦੇਵ ਅਤੇ ਪੰਡਿਤ ਦਮੋਦਰ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ: ਗਾਇਨ, ਵਾਦਨ, ਨਿਰਤ ਤਿੰਨੋ ਕਲਾਵਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਵਾਚਕ ਨਾਮ ‘ਸੰਗੀਤ’ ਹੈ।ਪੰਡਿਤ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨਾਰਾਇਣ ਭਾਤਖੰਡੇ ਅਨੁਸਾਰ, “ਸੀਮਤ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ‘ਸੰਗੀਤ’ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਕੰਠ-ਸੰਗੀਤ (ਗਾਇਨ) ਦਾ ਹੀ ਬੋਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਵੀ ਹਿੰਦੂ-ਹਿਰਦੈ ਵਿਚ ਕੰਠ ਸੰਗੀਤ, ਸਾਜ਼ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤ ਇੰਨੇ ਡੂੰਘੇ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਪਰਾਚੀਨ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ‘ਸੰਗੀਤ’ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਤਿੰਨਾਂ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਹੈ।” ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਨਰਿਤ ਕਲਾ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਜਾਂ ਉਪ-ਕਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੈਦਿਕ ਯੁੱਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਰਤ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਮਿਥਿਹਾਸਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਨਿਰਤ ਕਲਾ ਦਾ ਮੋਢੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਤ ਕਲਾ ਦੇ ਤਾਂਡਵ ਅਤੇ ਲਾਸਯ (ਸ਼ਿਵ ਦੀ ‘ਤਾਂਡਵ’ ਅਤੇ ਪਾਰਬਤੀ ਦੀ ‘ਲਾਸਯ’ ਨਿਰਤ ) ਦੋ ਮੁੱਖ ਭੇਦ ਲਿਖੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਤੰਡ ਰਿਖੀ ਦੀ ਚਲਾਈ ਹੋਈ ਨੱਚਣ ਦੀ ਰੀਤਿ ‘ਤਾਂਡਵ’ ਹੈ। ਉਛਲਵਾਂ ਨਾਚ, ਕੁਦਾੜੀਆਂ ਮਾਰ ਕੇ ਨੱਚਣ ਦੀ ਕ੍ਰਿਆ ਦਾ ਨਾਮ ਤਾਂਡਵ ਹੈ। ਨਿਰਤ ਦਾ ਤੀਜਾ ਭੇਦ ‘ਤ੍ਰਿਭੰਗੀ’ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਨੇ ਕਾਲਿਯ ਨਾਗ ਨੂੰ ਨੱਥ ਕੇ, ਉਸਦੇ ਫਨ ਉਪਰ ਜੋ ਨ੍ਰਿਤਯ ਕੀਤਾ, ਉਸਨੂੰ ‘ਤ੍ਰਿਭੰਗੀ’ ਨਿਰਤ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ॥ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾਲ ਹੀ ਅੱਗੇ ਇਹ ਕਲਾ ਭਰਤਮੁਨੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਭਰਤ ਦੇ ‘ਨਾਟਯ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ’ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨਿਰਤ ਦੀ ਮੂਲ ਭਾਵਨਾ ਧਾਰਮਕ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਸਮਾਂ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਭੋਗ ਵਿਲਾਸ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਕਲਾ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਜਾਨ ਕੈਰੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ
Posted on:- 01-08-2014
ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜਾਨ ਕੈਰੀ ਨੇ ਅੱਜ ਇੱਥੇ 5ਵੀਂ ਭਾਰਤਅਮਰੀਕਾ ਰਣਨੀਤਕ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਸਹਿਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ੳੂਰਜਾ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰਾਂ ’ਚ ਤਬਾਦਲਾਕਾਰੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ। ਦੋਵੇਂ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਕਰੀਬ ਇਕ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਚੱਲੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ੳੂਰਜਾ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਸਮੇਤ ਵੱਖ ਵੱਖ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ।
ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਨ ਕੈਰੀ ਨੇ ਵਪਾਰ ਸਕੱਤਰ ਪੈਨੀ ਪ੍ਰੀਤਜੇਕਰ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਅਰੁਣ ਜੇਤਲੀ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੱਤਾ ’ਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਯੂਪੀਏ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਹੀਂ ਫੜ ਸਕੇ।
ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਨ ਕੈਰੀ ਨੇ ਵਪਾਰ ਸਕੱਤਰ ਪੈਨੀ ਪ੍ਰੀਤਜੇਕਰ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਅਰੁਣ ਜੇਤਲੀ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੱਤਾ ’ਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਯੂਪੀਏ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਹੀਂ ਫੜ ਸਕੇ।
ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ’ਚ ਸਾਰਾ ਸੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਵੇਗਾ : ਸੋਨੀਆ
Posted on:- 01-08-2014
ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨਟਵਰ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ’ਚ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਾ ਬਣਨ ਸਬੰਧੀ ਕੀਤੇ ਖੁਲਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅੱਜ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਜਲਦ ਹੀ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੇਗੀ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਸਭ ਕੁਝ ਸੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਉੱਧਰ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਵੀ ਅੱਜ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਬਚਾਅ ’ਚ ਉਤਰ ਆਏ ਹਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਟਵਰ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਲਾਏ ਗਏ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਦੱਸਿਆ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਟਵਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫਾਈਲਾਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਤੋਂ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਕੋਲ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਟਵਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਨਿੱਜੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਮਕਸਦ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਉੱਧਰ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਵੀ ਅੱਜ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਬਚਾਅ ’ਚ ਉਤਰ ਆਏ ਹਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਟਵਰ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਲਾਏ ਗਏ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਦੱਸਿਆ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਟਵਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫਾਈਲਾਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਤੋਂ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਕੋਲ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਟਵਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਨਿੱਜੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਮਕਸਦ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।