Tue, 16 April 2024
Your Visitor Number :- 6977045
ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਦਾ ਵਾਰਸ : ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ - ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੌਂਕੀ
Posted on:- 29-02-2012
ਕਾਫੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਨ ਉਹ, ਬਾਲ ਵਰੇਸ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਬਾਹਰ ਖੇਡਾਂ -ਕੁੱਦਾਂ ਤੇ ਫਿਰ ਰਾਤ ਪੈਣ ’ਤੇ ਘਰ ਵੜ, ਮੰਨੀਆਂ ਛਕ ਰਾਤ ਰਾਣੀ ਦੀ ਗੋਦ ’ਚ ਜਾ ਬਿਰਾਜਾਂ ।ਖਾਣਾਂ-ਪੀਣਾ ,ਹੱਸਣਾ -ਸੌਣਾ ਬਸ ਇਹ ਕੁਝ ਹੀ ਤਾਂ ਦਿਲ ਲੋਚਦਾ ਪਿਆ ਸੀ ਕਰਨ ਨੂੰ, ਕੋਈ ਫਿਕਰ ਨਾ ਫਾਕਾ ਇਸ ਉਮਰੇ, ਪਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਉਹ ਫਿਰ ਵੀ ਉਦਾਸ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਦਿਨ ਤਾਂ ਇੱਧਰ -ਉੱਧਰ ਮੌਜਾਂ ਲੁੱਟਦਿਆਂ ਬੀਤ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਜਿਉਂ ਹੀ ਰਾਤ ਪੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਦਿਲ ’ਚ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਨ ਉਤਪੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ, ਕੁੱਲ ਲੋਕਾਈ ਜਿੱਥੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਘੋੜੇ ਵੇਚ ਘੂਕ ਸੌਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਉੱਥੇ ਉਹ ਡਰ ਜਾਂਦਾ ,ਕਾਫੀ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਇਸੇ ਸੰਸੋਪੰਜ ’ਚ ਸੀ ਕੇ ਘਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸੇ ਜਾਂ ਨਾ ਦੱਸੇ ? ਆਖਿਰ ਦੱਸੇ ਵੀ ਤਾਂ ਕੀ ਦੱਸੇ ? ਕੁਝ ਵੀ ਤਾਂ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈ ਰਿਹਾ,ਵੇਸੈ ਵੀ ਇਸ ਡਰ ਨਾਲ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਚਿਰ ਬਤੀਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ ?ਇੱਕ ਨਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੱਸਣਾ ਤਾਂ ਪੈਣਾ ਹੀ ਸੀ ਸੋ ਕਾਫੀ ਝਿਜਕ ਤੋਂ ਉਪ੍ਰੰਤ ਉਸਨੇ ਸਾਰੀ ਵਾਰਤਾ ਘਰ ਦੱਸ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ,ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਬੜੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਏ ,ਹੋਣਾ ਵੀ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੀ ਸੀ,ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਦੀ ਕਿਸੀ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਵਾਪਰਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਫਿਰ ਉਹ ਤਾਂ ਹਰ ਇੱਕ ਦਾ ਬਣਦਾ ਹੱਕ ਅਦਾ ਵੀ ਕਰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਸਨ।ਅਖਿਰ ਇਹ ਕੌਣ ਸੀ ਜੋ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੀ ਪੈ ਗਿਆ ਸੀ।
ਡਾਕਟਰਾਂ,ਹਕੀਮਾਂ ,ਪੀਰਾਂ-ਫਕੀਰਾਂ ਝਾੜ-ਫੂਕ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਰਗਾਹਾਂ ਆਦਿ ਜਿੱਥੇ ਵਾਹ ਲੱਗਾ ਸਭ ਥਾਂ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਗਾ ਤੋਂ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਾ ਪਿਆ ਆਖਿਰ ਥੱਕ ਹਾਰ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਘਰ ਬੈਠ ਗਿਆ ,ਪਰ ਹੁਣ ਉਸਨੇ ਅਪਣਾ ਇਲਾਜ ਖੁਦ ਹੀ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਕੰਮ ਵੱਡਾ ਸੀ ਤੇ ਜਿੰਦ ਨਿੱਕੀ ,ਕੋਈ ਸਾਧਾਰਨ ਬੱਚਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਦਿਮਾਗੀ ਤਵਾਜ਼ਨ ਹੀ ਖੋ ਦਿੰਦਾ ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਹੀ ਸ਼ੈ ਸੀ ਸੋ ਉਸਨੇ ਅਪਣਾ ਇਲਾਜ ਖੁਦ ਹੀ ਲੱਭ ਲਿਆ ।ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਫਿਰ ਉਹੀ ਸੁਪਨਾ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਅਪਣੇ ਤੇਜ਼ ਦਿਮਾਗ ’ਚ ਉਹ ਸਾਰਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ,ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹਰ ਥਾਂ ,ਨਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲਿਆ ਤੇ ਨਿਸ਼ਚਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕੇ ਸਵੇਰ ਹੋਣ ਸਾਰ ਹੀ ਉਹ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਤੁਰ ਪਵੇਗਾ ਤੇ ਪਤਾ ਲਗਾ ਕੇ ਹੀ ਰਹੇਗਾ ਕੇ ਆਖਿਰ ਇਹ ਮਾਜਰਾ ਹੈ ਕੀ ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਮੈਨੂੰ ਸੁਪਨੇ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਖਾਈ ਦੇ ਜਾਦਾ ਹੈ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ?ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੈ ਕਿਸੀ ਨੂੰ ਦੇ ਵੀ ਕੀ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ?ਅਜਿਹੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਜਾਣੇ -ਅਣਜਾਣੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਜਦੋਂ ਅਪਣੇ ਪੂਰੇ ਜੋਬਨ ਤੇ ਆ ਕੇ ਟੁੱਟੀ ਤਾਂ ਉਹ ਅਪਣੇ ਦ੍ਰਿੜ ਨਿਸ਼ਚੇ ਨਾਲ ਉਸੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਭਾਲ ਲਈ ਤੁਰ ਪਿਆ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਅਰਾਮ ਤੇ ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਗੁਆਉਣ ਉਪ੍ਰੰਤ ਅਖੀਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਖੁਦਾ ਉਸ ਤੇ ਮਹਿਰਬਾਨ ਹੋਇਆਤੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸ ਜਗਾ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਹੀ ਗਿਆ ਜਿਸਦੀ ਉਸਨੂੰ ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ ਭਾਲ ਸੀ ।ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ,ਜਿੱਥੇ ਬਣੀ ਕਬਰ ’ਚੋਂ ਹਰ ਰਾਤ ਸੁਪਨੇ ’ਚ ਇੱਕ ਹੱਥ ਉੱਠਦਾ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮੋਢੇ ਤੋਂ ਫੜ ਅਪਣੇ ਨਾਲ ਕਿਸੀ ਲੰਮੇ ਸਫਰ ’ਤੇ ਤੋਰ ਲੈਂਦਾ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਸਨੂੰ ਹਰ ਰਾਤ ਬਿਨਾਂ ਰੁਕੇ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸ ਸੁਪਨੇ ਵਾਲੀ ਜਗਾ ’ਤੇ ਪੁੱਜ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਸਭ ਕੁਝ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣਿਆ -ਪਹਿਚਾਣਿਆ ਜਿਹਾ ਲੱਗਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਡੂੰਘਾ ਤੁੱਅਲਕ ਸੀ ਇਹ ਸਥਾਨ ਜੋ ਇਸ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਇਹ ਸਥਾਨ ਉੱਚ ਸਰੀਫ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਦਾ ਸੀ ਤੇ ਇੱਥੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਸੂਫੀ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਅਤੇ ਕਬਰਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੂਫੀ ਦਰਵੇਸ਼ ਤੇ ਕਵੀ ਸਾਂਈ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕਬਰ ਵੀ ਇੱਕ ਸੀ ।ਇੱਥੇ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣੀ ਪਹਿਚਾਣੀ ਰੂਹ ਸਾਂਈ ਰੌਣਕ ਅਲੀ ਮਿਲੇ (ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਉਸਤਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ)ਜਿਹਨਾਂ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਵਿੱਥਿਆ ਸੁਣਨ ਉਪੰਤ ਆਪ ਨੂੰ ਸੂਫੀਅਤ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਬਕਾਇਦਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣੀ ਪ੍ਰਾਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਫਿਰ ਇੰਝ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੂਫੀ ਗਾਇਕ ਸ਼ਾਈ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਜੀ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਸਫਰ।
ਡਾਕਟਰਾਂ,ਹਕੀਮਾਂ ,ਪੀਰਾਂ-ਫਕੀਰਾਂ ਝਾੜ-ਫੂਕ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਰਗਾਹਾਂ ਆਦਿ ਜਿੱਥੇ ਵਾਹ ਲੱਗਾ ਸਭ ਥਾਂ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਗਾ ਤੋਂ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਾ ਪਿਆ ਆਖਿਰ ਥੱਕ ਹਾਰ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਘਰ ਬੈਠ ਗਿਆ ,ਪਰ ਹੁਣ ਉਸਨੇ ਅਪਣਾ ਇਲਾਜ ਖੁਦ ਹੀ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਕੰਮ ਵੱਡਾ ਸੀ ਤੇ ਜਿੰਦ ਨਿੱਕੀ ,ਕੋਈ ਸਾਧਾਰਨ ਬੱਚਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਦਿਮਾਗੀ ਤਵਾਜ਼ਨ ਹੀ ਖੋ ਦਿੰਦਾ ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਹੀ ਸ਼ੈ ਸੀ ਸੋ ਉਸਨੇ ਅਪਣਾ ਇਲਾਜ ਖੁਦ ਹੀ ਲੱਭ ਲਿਆ ।ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਫਿਰ ਉਹੀ ਸੁਪਨਾ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਅਪਣੇ ਤੇਜ਼ ਦਿਮਾਗ ’ਚ ਉਹ ਸਾਰਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ,ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹਰ ਥਾਂ ,ਨਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲਿਆ ਤੇ ਨਿਸ਼ਚਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕੇ ਸਵੇਰ ਹੋਣ ਸਾਰ ਹੀ ਉਹ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਤੁਰ ਪਵੇਗਾ ਤੇ ਪਤਾ ਲਗਾ ਕੇ ਹੀ ਰਹੇਗਾ ਕੇ ਆਖਿਰ ਇਹ ਮਾਜਰਾ ਹੈ ਕੀ ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਮੈਨੂੰ ਸੁਪਨੇ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਖਾਈ ਦੇ ਜਾਦਾ ਹੈ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ?ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੈ ਕਿਸੀ ਨੂੰ ਦੇ ਵੀ ਕੀ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ?ਅਜਿਹੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਜਾਣੇ -ਅਣਜਾਣੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਜਦੋਂ ਅਪਣੇ ਪੂਰੇ ਜੋਬਨ ਤੇ ਆ ਕੇ ਟੁੱਟੀ ਤਾਂ ਉਹ ਅਪਣੇ ਦ੍ਰਿੜ ਨਿਸ਼ਚੇ ਨਾਲ ਉਸੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਭਾਲ ਲਈ ਤੁਰ ਪਿਆ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਅਰਾਮ ਤੇ ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਗੁਆਉਣ ਉਪ੍ਰੰਤ ਅਖੀਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਖੁਦਾ ਉਸ ਤੇ ਮਹਿਰਬਾਨ ਹੋਇਆਤੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸ ਜਗਾ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਹੀ ਗਿਆ ਜਿਸਦੀ ਉਸਨੂੰ ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ ਭਾਲ ਸੀ ।ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ,ਜਿੱਥੇ ਬਣੀ ਕਬਰ ’ਚੋਂ ਹਰ ਰਾਤ ਸੁਪਨੇ ’ਚ ਇੱਕ ਹੱਥ ਉੱਠਦਾ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮੋਢੇ ਤੋਂ ਫੜ ਅਪਣੇ ਨਾਲ ਕਿਸੀ ਲੰਮੇ ਸਫਰ ’ਤੇ ਤੋਰ ਲੈਂਦਾ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਸਨੂੰ ਹਰ ਰਾਤ ਬਿਨਾਂ ਰੁਕੇ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸ ਸੁਪਨੇ ਵਾਲੀ ਜਗਾ ’ਤੇ ਪੁੱਜ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਸਭ ਕੁਝ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣਿਆ -ਪਹਿਚਾਣਿਆ ਜਿਹਾ ਲੱਗਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਡੂੰਘਾ ਤੁੱਅਲਕ ਸੀ ਇਹ ਸਥਾਨ ਜੋ ਇਸ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਇਹ ਸਥਾਨ ਉੱਚ ਸਰੀਫ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਦਾ ਸੀ ਤੇ ਇੱਥੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਸੂਫੀ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਅਤੇ ਕਬਰਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੂਫੀ ਦਰਵੇਸ਼ ਤੇ ਕਵੀ ਸਾਂਈ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕਬਰ ਵੀ ਇੱਕ ਸੀ ।ਇੱਥੇ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਜਾਣੀ ਪਹਿਚਾਣੀ ਰੂਹ ਸਾਂਈ ਰੌਣਕ ਅਲੀ ਮਿਲੇ (ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਉਸਤਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ)ਜਿਹਨਾਂ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਵਿੱਥਿਆ ਸੁਣਨ ਉਪੰਤ ਆਪ ਨੂੰ ਸੂਫੀਅਤ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਬਕਾਇਦਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣੀ ਪ੍ਰਾਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਫਿਰ ਇੰਝ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੂਫੀ ਗਾਇਕ ਸ਼ਾਈ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਜੀ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਸਫਰ।
ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਦੱਖਣੀ -ਪੱਛਮੀਂ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਨਗਰ ਉਕਾਰਾ ਜਿੱਥੇ ਕੇ ਸਾਂਈ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1938 ਈ. ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਉਥੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਪੰਜ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਸ਼ੌਕੀਆ ਤੌਰ ’ਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਗੁਣਗਣਾਉਣਾ ਆਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ।ਕਿਸਾਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਇਸ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਗਾਉਂਦਾ ਵੇਖ ਕੇ ਹਰ ਕੋਈ ਇਸਨੂੰ ਪਾਗਲ ਤੇ ਕੰਜਰ ਤੱਕ ਆਖਦਾ ਤੇ ਮਦਰੱਸੇ ਜਾ ਕੇ ਤਾਲੀਮ ਨਾ ਕਰਨ ਬਾਬਤ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਬੁਰੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵਰਤਣਾ ਅਪਣਾ ਨੈਤਿਕ ਫਰਜ਼ ਮੰਨਦਾ ।ਜਦੋਂ ਸਾਂਈ ਰੌਣਕ ਅਲੀ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਸੰਗੀਤਕ ਵਿੱਦਿਆ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਸ਼ੂਫੀਅਤ ਨਾਲ ਸ਼ਰਸਾਰ ਮਾਹੌਲ਼ ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੋਂ ਉਹ ਖੁਦ ਨੁੰ ਬਚਾ ਨਾ ਸਕੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੀ ਬੁਲੇ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੱਚ ਕੇ ਯਾਰ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਰਾਹ ’ਤੇ ਤੁਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਸਾਈਂ ਬੁਲੇ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਅਸਰ ਇਸ ਕਦਰ ਕਬੂਲਿਆ ਕੇ ਆਪ ਖੁਦ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ `` ਬੁੱਲਾ `` ਬਣ ਗਏ ।ਅਪਣਾ ਲਿਬਾਸ ,ਬੋਲੀ ,ਸੰਗੀਤ,ਸਭ ਕੁਝ ਸ਼ੂਫੀਅਤ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਰੰਗ ਸੁੱਟਿਆ ।ਜੇ ਕੋਈ ਪੁੱਛਦਾ ਸਾਈਂ ਜੀ ਅੱਜ ਦੇ ਤੜਕ ਭੜਕ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ’ਚ ਤੁਸਾਂ ਇਹ ਅਪਣਾ ਰੂਪ ਤੇ ਪਹਿਰਾਵਾ ਕਿਹੋ ਜਾ ਬਣਾ ਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਆਪ ਅੱਗੋਂ ਆਖਦੇ `` ਮੇਰਾ ਪੀਰ ਤੇ ਮੁਰਸ਼ਦ ਜੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੀ ਤਾਂ ਫਿਰ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਬਣਾ `` ਪੁੱਛਣ ਵਾਲਾ ਬੱਸ ਚੁੱਪ ਕਰ ਜਾਂਦਾ।
ਰੌਣਕ ਅਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਤਾਜ਼ ਨਸੀਰ ( ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ) ਤੇ ਸਾਈਂ ਮਰਨਾ (ਜੋ ਕੇ ਰੇਡੀਓ ਤੋਂ ਇੱਕ ਤਾਰਾ ਵਜਾਉਂਦੇ ਸੀ ) ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਉਸਤਾਦ ਧਾਰਿਆ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਹੀ ਅਪਣਾ ਹਰ ਪਲ ਦਾ ਸਾਥੀ ਸਾਜ਼ “ਇੱਕ-ਤਾਰਾ `` ਬਣਾ ਲਿਆ । ਇੱਕ ਤਾਰਾ ,ਜਿਸਨੂੰ ਸਾਈਂ ਜੀ ਹਰ ਸਮੇਂ ਰੰਗ -ਬਰੰਗੀਆਂ ਡੋਰੀਆਂ ਤੇ ਸੂਤੀ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ , ਦੇ ਬਾਬਤ ਆਖਦੇ ਹਨ-
ਅਪਣੀ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਸ਼ੂਰੁਆਤੀ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਸਾਂਈ ਜੀ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਗਲੀਆਂ ,ਕਬਰਾਂ ਆਦਿ ਉੱਪਰ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਉਰਸਾਂ ਆਦਿ ਤੇ ਗਾਉਣ ਨੂੰ ਹੀ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਖੁਦਾ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਜਨ-ਸਧਾਰਨ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।ਇਸ ਲਈ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਗਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਪਣੇ ਪੀਰ-ੳ-ਮੁਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਈ ਬਾਬਾ ਬੁਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ,ਸ਼ਾਹ ਹੂਸੈਨ ਅਤੇ ਗੁਲਾਮ ਫਰੀਦ ਜੀ ਵਰਗੇ ਸੂਫੀ ਨਾਮਾ-ਨਿਗਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਅਪਣੀ ਅਵਾਜ ਨਾਲ ਨਵਾਂ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ।‘ਔਖੇ ਪੈਂਡੈ’ ਵਰਗਾ ਗੀਤ ਬੇਸ਼ੱਕ ਨਸੀਬੋ ਵਰਗੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੇ ਵੀ ਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਜੋ ਪਹਿਚਾਣ ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਹੋਰਾਂ ਦਿਵਾਈ ਉਹ ਨਸੀਬੋ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਈ।‘ਔਖੇ ਪੈਂਡੇ’ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਾਈਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਪੱਕ ਸੂਫੀ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਗਾਈਆ ਸੂਫੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕ ਪੂਜਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਦਰ ਅਪਣਾ ਦਿਵਾਨਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ 2006 ਈ. ਵਿੱਚ “ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਵਾਇਸ ਆਫ ਦਾ ਈਅਰ ” ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਉਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਜਨਾਬ ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਅਤੇ ਅਬੀਦਾ ਪ੍ਰਵੀਨ ਵਰਗੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਹਿਸੇ ਆਈ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਸੰਨ 2007 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫਿਲਮ ‘ ਖੁਦਾ ਕੇ ਲੀਏ’ ਲਈ ਵੀ ਅਪਣੀ ਅਵਾਜ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਵਾਈ ,ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ‘ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ’ਵਿੱਚ ਜਦ ਸਾਈਂ ਨੇ ਗਾਇਆ-
ਤਾਂ ਬੱਸ ਜਿਸਨੇ ਵੀ ਸਾਈ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਉਸਦਾ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਰਹਿ ਗਿਆ ।‘ਉਹ ਆ ਕੀ? ਇਸ ਬਾਬੇ ਨੇ ਤਾਂ ਯਰ ਵਟ ਹੀ ਕੱਢ ਛੱਡੇ ਆ’ ਵਰਗੇ ਫਿਕਰੇ ਜਦੋਂ ਦੋਸਤਾਂ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੀਤ ਮੈਂ ਸੁਣਨ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਆਮ ਹੀ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ।ਪਰ ਖੁਦ ਸਾਈਂ ਜੀ ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕਿ ਜਿਆਦਾ ਖੁਸ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਅਵਾਜ਼ ਦਬਾ ਲਈ ਗਈ ਸੀ ।
ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਸਾਹਿਬ ਭਾਵੇਂ ਕੋਰੇ ਅਨਪੜ ਹਨ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ,ਊਰਦੁ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਵਾਰਤਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਆਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚ ਵੈਸੇ ਉਹ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂ ਜੋ ਆਪ ਪੜਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਇਸ ਲਈ ਅਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਅਪਣੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ‘ਭਾਸ਼ਾ’ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਖੁਦ ਹੀ ਪੜ ਸਕਦੇ ਹਨ ,ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਗਜ਼ ਉੱਪਰ ਕੁੱਝ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਿਹੀਆਂ ਬਣਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਹੀ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਪੜਨੀਆਂ ਆਪ ਦੇ ਵਿੱਲਖਣ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਕਾਰਨਾਮਾ ਹੈ।
ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਸਾਹਿਬ ,ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਜਾਦੂ ਰਾਹੀ ਦੋ ਜਾਪਾਨੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਮਜ਼ਹਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਵਾ ਦੇਣਾ ਅਪਣੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ।ਆਪ ਜੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗਵੱਈਆ ਬੇਸ਼ੱਕ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਵੇ ਰਿਆਜ਼ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਫਿਰ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ,ਬਿਨਾਂ ਰਿਆਜ਼ ਤੋਂ ਗਾਇਕੀ ਵਿੱਚ ਖੜੌਤ ਜਿਹੀ ਆ ਜਾਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹੀ ਖੜੌਤ ਇੱਕ ਗਾਇਕ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਦੀ ਹੈਇਸ ਲਈ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਬਕਾਇਦਗੀ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰਿਆਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਰਿਆਜ਼ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਉਹ ਜਾਦੂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇ ਜਿਸਦੀ ਬਦੌਲਤ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮੁਕਾਮ ਹਾਸਿਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ।ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸੂਫੀਮਤ ਨੂੰ ਹੀ ਅਪਣਾ ਪਿਆਰ, ਜਨੂੰਨ ,ਕਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਬਣਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੁਣ ਵਿਸਮਾਦੀ ਤੇ ਇਲਾਹੀ ਮਾਹੌਲ਼ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਰੌਣਕ ਅਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਤਾਜ਼ ਨਸੀਰ ( ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ) ਤੇ ਸਾਈਂ ਮਰਨਾ (ਜੋ ਕੇ ਰੇਡੀਓ ਤੋਂ ਇੱਕ ਤਾਰਾ ਵਜਾਉਂਦੇ ਸੀ ) ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਉਸਤਾਦ ਧਾਰਿਆ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਹੀ ਅਪਣਾ ਹਰ ਪਲ ਦਾ ਸਾਥੀ ਸਾਜ਼ “ਇੱਕ-ਤਾਰਾ `` ਬਣਾ ਲਿਆ । ਇੱਕ ਤਾਰਾ ,ਜਿਸਨੂੰ ਸਾਈਂ ਜੀ ਹਰ ਸਮੇਂ ਰੰਗ -ਬਰੰਗੀਆਂ ਡੋਰੀਆਂ ਤੇ ਸੂਤੀ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ , ਦੇ ਬਾਬਤ ਆਖਦੇ ਹਨ-
ਤਨ-ਤਨ -ਤਨ ਵੱਜਦਾ ਇੱਕ ਤਾਰਾ
ਇੱਕ ਤਾਰੇ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਹਜਾਰਾਂ
ਵੱਖ -ਵੱਖ ਅੰਗ ਤੇ ਹਰ ਸੁਰ ਨਿਆਰਾ
ਤਨ-ਤਨ -ਤਨ ਵੱਜਦਾ ਇੱਕ ਤਾਰਾ
ਇੱਕ ਤਾਰੇ ਦੀ ਜ਼ਰਬ ਹਿਆਤੀ
ਜ਼ਰਬ ਕਲਿਆਣ ਤੇ ਜ਼ਰਬ ਪ੍ਰਭਾਤੀ
ਤੂੰਬਾ ਗਹਿਰਾ ਅਥਾਹ ਸਮੁੰਦਰ
ਤਾਰ ਕਿੱਲੀ ਦੇ ਸੀਨੇ ਅੰਦਰ ੳੰਵਲ ਦੀ ਰਾਤ ਮਜ਼ਰਬ ਦੀ ਹਰਕਤ
ਡਾਂਟੀ ਆ ਉਮੀਦ ਸਹਾਰਾ
ਤਨ-ਤਨ -ਤਨ ਵੱਜਦਾ ਇੱਕ ਤਾਰਾ
ਅਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਆਪ ਬਣਾਵੇ
ਸੋਹਣੀ ਸੂਰਤ ਅਪਰੰਮਪਾਰਾ
ਉਹਦੀ ਹੂਕ ਨੂੰ ਆਪੇ ਜਾਣੇ
ਅਪਣੇ ਦਰਦ ਦਾ ਆਪੇ ਚਾਰਾ
ਤਨ-ਤਨ -ਤਨ ਵੱਜਦਾ ਇੱਕ ਤਾਰਾ।
ਇੱਕ ਤਾਰੇ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਹਜਾਰਾਂ
ਵੱਖ -ਵੱਖ ਅੰਗ ਤੇ ਹਰ ਸੁਰ ਨਿਆਰਾ
ਤਨ-ਤਨ -ਤਨ ਵੱਜਦਾ ਇੱਕ ਤਾਰਾ
ਇੱਕ ਤਾਰੇ ਦੀ ਜ਼ਰਬ ਹਿਆਤੀ
ਜ਼ਰਬ ਕਲਿਆਣ ਤੇ ਜ਼ਰਬ ਪ੍ਰਭਾਤੀ
ਤੂੰਬਾ ਗਹਿਰਾ ਅਥਾਹ ਸਮੁੰਦਰ
ਤਾਰ ਕਿੱਲੀ ਦੇ ਸੀਨੇ ਅੰਦਰ ੳੰਵਲ ਦੀ ਰਾਤ ਮਜ਼ਰਬ ਦੀ ਹਰਕਤ
ਡਾਂਟੀ ਆ ਉਮੀਦ ਸਹਾਰਾ
ਤਨ-ਤਨ -ਤਨ ਵੱਜਦਾ ਇੱਕ ਤਾਰਾ
ਅਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਆਪ ਬਣਾਵੇ
ਸੋਹਣੀ ਸੂਰਤ ਅਪਰੰਮਪਾਰਾ
ਉਹਦੀ ਹੂਕ ਨੂੰ ਆਪੇ ਜਾਣੇ
ਅਪਣੇ ਦਰਦ ਦਾ ਆਪੇ ਚਾਰਾ
ਤਨ-ਤਨ -ਤਨ ਵੱਜਦਾ ਇੱਕ ਤਾਰਾ।
ਅਪਣੀ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਸ਼ੂਰੁਆਤੀ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਸਾਂਈ ਜੀ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਗਲੀਆਂ ,ਕਬਰਾਂ ਆਦਿ ਉੱਪਰ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਉਰਸਾਂ ਆਦਿ ਤੇ ਗਾਉਣ ਨੂੰ ਹੀ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਖੁਦਾ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਜਨ-ਸਧਾਰਨ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।ਇਸ ਲਈ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਗਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਪਣੇ ਪੀਰ-ੳ-ਮੁਰਸ਼ਦ ਸ਼ਾਈ ਬਾਬਾ ਬੁਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ,ਸ਼ਾਹ ਹੂਸੈਨ ਅਤੇ ਗੁਲਾਮ ਫਰੀਦ ਜੀ ਵਰਗੇ ਸੂਫੀ ਨਾਮਾ-ਨਿਗਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਅਪਣੀ ਅਵਾਜ ਨਾਲ ਨਵਾਂ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ।‘ਔਖੇ ਪੈਂਡੈ’ ਵਰਗਾ ਗੀਤ ਬੇਸ਼ੱਕ ਨਸੀਬੋ ਵਰਗੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੇ ਵੀ ਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਜੋ ਪਹਿਚਾਣ ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਹੋਰਾਂ ਦਿਵਾਈ ਉਹ ਨਸੀਬੋ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਈ।‘ਔਖੇ ਪੈਂਡੇ’ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਾਈਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਪੱਕ ਸੂਫੀ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਗਾਈਆ ਸੂਫੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕ ਪੂਜਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਦਰ ਅਪਣਾ ਦਿਵਾਨਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ 2006 ਈ. ਵਿੱਚ “ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਵਾਇਸ ਆਫ ਦਾ ਈਅਰ ” ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਉਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਜਨਾਬ ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਅਤੇ ਅਬੀਦਾ ਪ੍ਰਵੀਨ ਵਰਗੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਹਿਸੇ ਆਈ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਸੰਨ 2007 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫਿਲਮ ‘ ਖੁਦਾ ਕੇ ਲੀਏ’ ਲਈ ਵੀ ਅਪਣੀ ਅਵਾਜ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਵਾਈ ,ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ‘ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ’ਵਿੱਚ ਜਦ ਸਾਈਂ ਨੇ ਗਾਇਆ-
ਮੈਂ ਸਦਕੇ ਪਾਕ ਕੁਰਾਨ ਤੋਂ
ਜਿੰਦ ਵਾਰਾਂ ਨਬੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਤੋਂ
ਜਿਹਨਾਂ ਹੱਕ ਦਾ ਰਾਹ ਦਖਾਇਆ ਏ
ਉਹਨਾਂ ਝੂਠ ਨਾ ਮਨੋ ਫੁਰਮਾਇਆ ਏ
ਸਾਈਂ ਜ਼ੋਰ ਦੀਵਾਨਾ ਕਹਿੰਦਾ ਏ
ਜਿਹੜਾ ਨਾਮ ਅੱਲਾ ਦਾ ਲੈਂਦਾ ਈ
ਅੱਲਾ,ਅੱਲਾ ਅੱਲਾ ਤੁੰਬਾ ਕਹਿੰਦਾ ਏ
ਜਿੰਦ ਵਾਰਾਂ ਨਬੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਤੋਂ
ਜਿਹਨਾਂ ਹੱਕ ਦਾ ਰਾਹ ਦਖਾਇਆ ਏ
ਉਹਨਾਂ ਝੂਠ ਨਾ ਮਨੋ ਫੁਰਮਾਇਆ ਏ
ਸਾਈਂ ਜ਼ੋਰ ਦੀਵਾਨਾ ਕਹਿੰਦਾ ਏ
ਜਿਹੜਾ ਨਾਮ ਅੱਲਾ ਦਾ ਲੈਂਦਾ ਈ
ਅੱਲਾ,ਅੱਲਾ ਅੱਲਾ ਤੁੰਬਾ ਕਹਿੰਦਾ ਏ
ਤਾਂ ਬੱਸ ਜਿਸਨੇ ਵੀ ਸਾਈ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਉਸਦਾ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਰਹਿ ਗਿਆ ।‘ਉਹ ਆ ਕੀ? ਇਸ ਬਾਬੇ ਨੇ ਤਾਂ ਯਰ ਵਟ ਹੀ ਕੱਢ ਛੱਡੇ ਆ’ ਵਰਗੇ ਫਿਕਰੇ ਜਦੋਂ ਦੋਸਤਾਂ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੀਤ ਮੈਂ ਸੁਣਨ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਆਮ ਹੀ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ।ਪਰ ਖੁਦ ਸਾਈਂ ਜੀ ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕਿ ਜਿਆਦਾ ਖੁਸ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਅਵਾਜ਼ ਦਬਾ ਲਈ ਗਈ ਸੀ ।
ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਸਾਹਿਬ ਭਾਵੇਂ ਕੋਰੇ ਅਨਪੜ ਹਨ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ,ਊਰਦੁ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਵਾਰਤਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਆਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚ ਵੈਸੇ ਉਹ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂ ਜੋ ਆਪ ਪੜਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਇਸ ਲਈ ਅਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਅਪਣੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ‘ਭਾਸ਼ਾ’ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਖੁਦ ਹੀ ਪੜ ਸਕਦੇ ਹਨ ,ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਗਜ਼ ਉੱਪਰ ਕੁੱਝ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਿਹੀਆਂ ਬਣਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਹੀ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਪੜਨੀਆਂ ਆਪ ਦੇ ਵਿੱਲਖਣ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਕਾਰਨਾਮਾ ਹੈ।
ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ ਸਾਹਿਬ ,ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਜਾਦੂ ਰਾਹੀ ਦੋ ਜਾਪਾਨੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣੇ ਮਜ਼ਹਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਵਾ ਦੇਣਾ ਅਪਣੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ।ਆਪ ਜੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗਵੱਈਆ ਬੇਸ਼ੱਕ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਵੇ ਰਿਆਜ਼ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਫਿਰ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ,ਬਿਨਾਂ ਰਿਆਜ਼ ਤੋਂ ਗਾਇਕੀ ਵਿੱਚ ਖੜੌਤ ਜਿਹੀ ਆ ਜਾਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹੀ ਖੜੌਤ ਇੱਕ ਗਾਇਕ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਦੀ ਹੈਇਸ ਲਈ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਬਕਾਇਦਗੀ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰਿਆਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਰਿਆਜ਼ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਉਹ ਜਾਦੂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇ ਜਿਸਦੀ ਬਦੌਲਤ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮੁਕਾਮ ਹਾਸਿਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ।ਸ਼ਾਇਦ ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸੂਫੀਮਤ ਨੂੰ ਹੀ ਅਪਣਾ ਪਿਆਰ, ਜਨੂੰਨ ,ਕਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਬਣਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੁਣ ਵਿਸਮਾਦੀ ਤੇ ਇਲਾਹੀ ਮਾਹੌਲ਼ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਸੰਪਰਕ: 94643-46677
Comments
Rishu
Nice
sukhveer singh
so nice artivl about sain ji
Taizo
Holy shitzin, this is so cool thank you.
ਸਾਹਿਤ ਸਰੋਦ ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਾ
- ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਪਾਸ਼-ਪਾਸ਼: ਅਹਿਮਦ ਸਲੀਮ
- ਕੰਢੀ ਦਾ ਜੰਮਿਆ-ਜਾਇਆ ਤੇ ਪਰਨਾਇਆ : ਡਾ. ਧਰਮਪਾਲ ਸਾਹਿਲ
- ਹਰਿਆਣੇ ਦਾ 2021 ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਅਵਲੋਕਨ: ਪੁਸਤਕ ਸੰਦਰਭ
- ਸਈਦ ਅਖਤਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ -ਸੁਖਵੰਤ ਹੁੰਦਲ
- ਹਰਿਆਣੇ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ : ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੇ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ
- ਪੰਜਾਬੀ ਜੁਬਾਨ ਦਾ ਅਜ਼ੀਮ ਸ਼ਾਇਰ ਐਸ ਐਸ ਮੀਸ਼ਾ - ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰੱਤੂ
- ਪਾਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕਤਾ -ਡਾ. ਭੀਮ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਉਜੜਤਾ ਪੰਜਾਬ ਬਾਰੇ ਦੋ ਗੱਲਾਂ - ਰਾਜਵਿੰਦਰ ਮੀਰ
- ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰੇਮ! –ਅਰੁਣਦੀਪ
- ਮੌਜੂਦਾ ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਰੂਬਰੂ 'ਲਵ ਪੰਜਾਬ' –ਅਰੁਣਦੀਪ
- ਜੁਝਾਰਵਾਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਪਾਸਾਰ - ਡਾ. ਭੀਮ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੇ ਮੁੱਛ ਰੱਖੀ ਆ… - ਡਾ. ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ
- ਗੋਰਾ ਰੰਗ ਨਾ ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੋਵੇ, ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਵੈਰ ਪੈ ਗਿਆ. . . -ਸੁਰਜੀਤ ਮਾਨ
- ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਿਉਂ? - ਡਾ. ਜੋਗਾ ਸਿੰਘ
- ਸਲੇਟੀ ਰੰਗੀ ਧੁੰਦ ਦਾ ਤਰਜ਼ਮਾਂ ‘ਕਿੱਸਾ ਪੰਜਾਬ’ - ਬਿੰਦਰਪਾਲ ਫ਼ਤਿਹ
- ਇਨਾਮ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ
- ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਪਾਸ਼: ਉਸਦਾ ਯੁੱਗ, ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ
- ਵਿਰਸੇ ਦੀ ਫੁਲਕਾਰੀ ਵਰਗਾ ਹੈ ਹਰਮੇਸ਼ ਕੌਰ ਯੋਧੇ ਦਾ ਰਚਨਾ ਸੰਸਾਰ -ਬਲਜਿੰਦਰ ਮਾਨ
- ਪਿੱਤਰ-ਸੱਤਾ ਅਤੇ ਨਾਰੀ ਦਮਨ : ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਰਿਪੇਖ - ਜੀਤਪਾਲ ਸਿੰਘ
- ਬਾਲ-ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆਤਮਿਕ ਸੇਧਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਬਾਲ ਲੇਖਕ ਮੰਗਲਦੀਪ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰੰਗੀਲਪੁਰ
- ਹੇ ਭਗਵਾਨ ਪਲੀਜ਼! ਮੇਰੇ ਪਾਪਾ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇਣਾ! - ਰਚਨਾ ਯਾਦਵ
- ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬਿਲਿੰਗ ਦਾ ਨਾਵਲ: ਖਾਲੀ ਖੂਹਾਂ ਦੀ ਕਥਾ
- ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਕਲਾ ਸਨਮਾਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਅਜਮੇਰ ਔਲਖ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਘਾਲਣਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ -ਪਾਵੇਲ ਕੁੱਸਾ
- ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ -ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬਿਲਿੰਗ
- ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਚਿੰਤਨ ਦੇ ਅੰਤਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਅੰਦਰ ਸਾਲ 2014 - ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਫ਼ਿਲਮ ਕਲਾ ਅਤੇ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦ -ਬਿੰਦਰਪਾਲ ਫ਼ਤਿਹ
- ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਬੇਰੀ ਦਾ ਬੇ ਫ਼ੈਜ਼ ਪੁੱਤਰ- ਤਾਰਿਕ ਗੁੱਜਰ
- ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ -ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਨੀਲੋਂ
- ਸਮਾਜਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦਾ ਐਸ ਅਸ਼ੋਕ ਭੌਰਾ ਦਾ ਰਚਨਾ ਸੰਸਾਰ -ਬਲਜਿੰਦਰ ਮਾਨ
- ਸਮੇਂ ਦਾ ਹਾਣੀ: ਗੁਰਚਰਨ ਰਾਮਪੁਰੀ -ਚੰਦਰ ਮੋਹਨ
- ਪਿਆਰ ਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਕਵੀ : ਪ੍ਰੋ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ
- ਹੈਦਰ: ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੂਨੀ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ - ਹਰਮੀਤ ਢਿੱਲੋਂ
- ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਭਾਸ਼ਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਬਿਪਨ ਚੰਦਰਾ -ਇਰਫ਼ਾਨ ਹਬੀਬ
- ਮੇ ਆਈ ਕਮ ਇਨ ਮੈਡਮ ? –ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ
- ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ’ -ਅਮੋਲਕ ਸਿੰਘ
- ਸਾਹਿਤ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤਾ ਤੇ ਇਨਾਮ ਇਕਰਾਮ -ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ
- ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਮਨੁੱਖ ਤੇ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ - ਡਾ. ਰਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ‘ਰਵੀ’
- ਵਾਰਿਸ ਲੁਧਿਆਣਵੀ-ਅਕੀਲ ਰੂਬੀ
- ਪੰਜਾਬੀ ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ: ਵਿਭਿੰਨ ਪੜਾਵਾਂ ਦਾ ਅਹਿਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ -ਪ੍ਰੋ. ਤਰਸਪਾਲ ਕੌਰ
- ਗ਼ਦਰ ਲਹਿਰ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਅੱਜ ਦੇ ਪ੍ਰਪੇਖ ਵਿੱਚ - ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਵੈਚ
- ਫ਼ੈਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਫ਼ੈਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬਧਤਾ -ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹੇਅਰ
- ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਤਰੱਕੀ-ਪਸੰਦ ਉਰਦੂ ਅਦਬ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ -ਪ੍ਰੋ. ਨਰਿੰਜਨ ਤਸਨੀਮ
- ਗ਼ਦਰੀ ਸੂਰਬੀਰਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰਦਿਆਂ -ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ
- ਨੂਰਜਹਾਂ (ਕਿਸ਼ਤ ਦੂਜੀ) - ਖ਼ਾਲਿਦ ਹਸਨ
- ਨੂਰਜਹਾਂ (ਕਿਸ਼ਤ ਪਹਿਲੀ)- ਖ਼ਾਲਿਦ ਹਸਨ
- ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ - ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ
- ਤੁਰ ਗਈ ਮਿੱਠੀ ਤੇ ਸੁਰੀਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਮਲਿਕਾ ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ ਬੇਗਮ -ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ
- ਲਾਹੌਰ ਲਿਟਰੇਰੀ ਫ਼ੈਸਟੀਵਲ: ਚੰਦ ਤਾਸੁਰਾਤ - ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੋਇਬ ਆਦਿਲ
- ਹਾਇਕੂ : ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਆਮਦ -ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ
- ਲਾਹੌਰ ਜੇਲ੍ਹ ’ਚ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਸਮੇਂ ਬਾਬਾ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਵਤਨ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਂ ਸੁਨੇਹਾ
- ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ਼ਦਰ ਲਹਿਰ ਦਾ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ -ਡਾ. ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ
- ਹੁਣ ਇਹ ਉਹ ਜ਼ੀਰਵੀ ਨਹੀਂ -ਜੋਗਿੰਦਰ ਬਾਠ ਹੌਲੈਂਡ
- ਨਵਾਂ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਮਾਨੁਸ਼ੀ - ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ
- ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਮੇਵਾ ਸਿੰਘ - ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਸਵੈਚ
- ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ : ਇੱਕ ਸ਼ੁਭ-ਸ਼ਗਨ -ਡਾ. ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ
- ਨਾਵਲ ‘ਤੀਵੀਂਆਂ‘ ਵਿਚਲਾ ਸਮਾਜਿਕ ਯਥਾਰਥ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਸਤੁਤੀ - ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਨਵੇਂ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਬੋਧ ਦੀ ਲਿਖਾਇਕ ਕਾਵਿ ਪੁਸਤਕ ਮਹਾਂ ਕੰਬਣੀ - ਨਿਰੰਜਣ ਬੋਹਾ
- ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ: ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੋਇਲ - ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ
- ਬਿੰਦਰੱਖੀਆ: ਤਿੜਕੇ ਘੜੇ ਦਾ ਪਾਣੀ - ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ
- ਸਾਹਿਤ, ਸਮਾਜ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਥ ਵੱਲੋਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਯੋਗਦਾਨ -ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼
- ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਵਿਵਾਦਤ ਪੁਸਤਕਾਂ: ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰੀ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਸੰਗ -ਸ਼ਬਦੀਸ਼
- ਸਰਘੀਆਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਦਾ ਮਘਦਾ ਸੂਰਜ ਦਰਸ਼ਨ ਦੁਸਾਂਝ - ਜਸਵੀਰ ਕੌਰ ਮੰਗੂਵਾਲ
- ਹਜ਼ਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀ ਉਨਹੋਂ ਨੇ ,ਮਿਟਤਾ ਨਹੀਂ ਨਿਸ਼ਾਂ ਮਗਰ – ਮਨਦੀਪ
- ਸਾਡਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ –ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ
- ਅੱਡਾ-ਖੱਡਾ The game of life ਬਾਰੇ - ਪਰਮਜੀਤ ਕੱਟੂ
- ਕਿਸਾਨੀ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਬੇਰੁਖੀ ਦਾ ਮੰਜ਼ਰ -ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ
- ਨਕਸਲੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਜ਼ਿੰਦਾ ਸ਼ਹੀਦ ਦਰਸ਼ਨ ਦੁਸਾਂਝ –ਜਸਵੀਰ ਮੰਗੂਵਾਲ
- ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦਾ ਨੁਸਖ਼ਾ -ਲੂ ਸ਼ੁਨ
- ਜੂਨ ਦੇ ਗ਼ਦਰੀ ਸ਼ਹੀਦ –ਜਸਵੀਰ ਮੰਗੂਵਾਲ
- 1947 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ :ਇੱਕ ਪਿਛਲਝਾਤ -ਕੁਲਵਿੰਦਰ
- ਮਹਿਦੀ ਹਸਨ : ਅਬ ਕੇ ਹਮ ਬਿਛੜੇ ਤੋ ਕਭੀ ਖ਼ੁਆਬੋਂ. . . - ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ
- ਗੈਬਰੀਅਲ ਗਾਰਸ਼ੀਆ ਮਾਰਕੇਜ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਰਚਨਾਵਾਂ - ਤਨਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕੰਗ
- ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਬਿਲਕੁਲ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ -ਕੇਹਰ ਸ਼ਰੀਫ਼
- ਏਥੇ ਸਰਵਣ ਪੁੱਤਰ ਲੇਖਾ ਮੰਗਦੇ… -ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬਿਲਿੰਗ
- ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੁੱਗਲ -ਗੁਰਬਚਨ
- ਕਵਿਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਧੜਕਣ ਹੈ ਪਰ “ਕਵਿਤਾ” ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਹੀ - ਇਕਬਾਲ
- ਸਟੇਟ ਦੇ ਮੂੰਹ ’ਤੇ ਕਰਾਰਾ ਥੱਪੜ ਫ਼ਿਲਮ “ਪਾਨ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ” - ਬਿੰਦਰਪਾਲ ਫਤਿਹ
- 'ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਆਤੰਕ' ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ - ਸੁਰਜੀਤ ਗੱਗ
- ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਆਤੰਕ -ਗੁਰਬਚਨ
- ਮਨੁੱਖਤਾ, ਪਛਾਣ, ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਹੋਣੀ ਦੇ ਮਸਲੇ ਉਠਾਉਂਦੀ ਪੁਸਤਕ 'ਬੂਵਆਰ ਦਾ ਨਾਰੀਵਾਦ' - ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਛੇੜੋ-ਛੇੜੋ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ, ਕਰੋ ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਹੱਲਾ-ਗੁੱਲਾ - ਅਜਮੇਰ ਸਿੱਧੂ
- ਅਮਿਤੋਜ : ਗੁਆਚੀ ਪੁਸ਼ਤ ਦਾ ਪ੍ਰਵਚਨ -ਗੁਰਬਚਨ
- ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ: ਇੱਕ ਸੀ ਫ਼ਰਖ਼ੰਦਾ ਲੋਧੀ -ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਸ਼ਟ` (ਡਾ.)
- ਕਵਿਤਾ ਤੋਂ ਪਰੇ ‘ਇੱਕ ਪਾਸ਼ ਇਹ ਵੀ’ -ਤਰਨਦੀਪ ਦਿਉਲ
- ਬੇਬਾਕ ਤੇ ਫ਼ੱਕਰ ਲੇਖਕ ਸੀ `ਗੁਰਮੇਲ ਸਰਾ` -ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ
- ਰਾਜੀਵ ਸ਼ਰਮਾ ਦੀ ਆਤੂ ਖੋਜੀ: ਅੰਬਰ ਲੱਭ ਲਏ ਨਵੇਂ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ ਨੇ - ਇੰਦਰਜੀਤ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ
- ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਦਾ ਵਾਰਸ : ਸਾਈਂ ਜ਼ਹੂਰ ਅਹਿਮਦ - ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੌਂਕੀ
- ‘ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਗਾਗਰ’ ਮੇਰੀ ਮਨਪਸੰਦ ਪੁਸਤਕ -ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬਿਲਿੰਗ
- ਗੱਲ ਸੁਣ ਆਥਣੇ ਨੀ ... –ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ
- ਬਾਬਾ ਜੀ ਸੁਣਦੇ ਪਏ ਹੋ... - ਯੁੱਧਵੀਰ ਸਿੰਘ ਆਸਟਰੇਲੀਆ
- ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੁੱਗਲ ਨਹੀਂ ਰਹੇ - ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ
Ranjit Singh
WIRSA ? Kash we keep it !